Διαβητική Νεφροπάθεια

Διαβητική Νεφροπάθεια ονομάζεται η νεφρική βλάβη που προκαλείται από τον σακχαρώδη διαβήτη. Πρόκειται για μια προοδευτική νεφρική νόσο που εμφανίζεται σε άτομα με διαβήτη τύπου 1 ή τύπου 2 και προξενεί σοβαρές επιπλοκές. Αυτή η κατάσταση επηρεάζει την ικανότητα των νεφρών να επιτελέσουν τις συνήθεις λειτουργίες τους. Με την πάροδο του χρόνου, η διαβητική νεφροπάθεια μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια, η οποία απαιτεί αιμοκάθαρση ή μεταμόσχευση νεφρού.

Σχεδόν ένα στα πέντε άτομα με κάποιου τύπου διαβήτη θα χρειαστεί θεραπεία για τη διαβητική νεφροπάθεια. Παρόλα αυτά, μπορούμε να ελαχιστοποιήσουμε τον κίνδυνος εμφάνισης αυτής της επιπλοκής, με την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής και την επαρκή ρύθμιση του διαβήτη και της υψηλής αρτηριακής πίεσης. Επίσης, εάν διαπιστωθεί εγκαίρως, η εξέλιξη της διαβητικής νεφροπάθειας μπορεί να επιβραδυνθεί με την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή.

Πώς ο διαβήτης προκαλεί τη διαβητική νεφροπάθεια;

           Η υψηλή γλυκόζη στο αίμα, που ονομάζεται επίσης σάκχαρο στο αίμα, μπορεί να βλάψει τα αιμοφόρα αγγεία  σε διάφορα ζωτικά όργανα, τον εγκέφαλο, την καρδιά, τους οφθαλμούς  και φυσικά τους νεφρούς μας. Όταν τα αιμοφόρα αγγεία είναι κατεστραμμένα, δεν λειτουργούν το ίδιο καλά. Πολλοί άνθρωποι με διαβήτη αναπτύσσουν επίσης υψηλή αρτηριακή πίεση. Η τελευταία με τη σειρά της θα οδηγήσει σε περαιτέρω βλάβες των αγγείων σε βάθος χρόνου.

 Ο διαβήτης και η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορούν να καταστρέψουν τα σπειραματικά φίλτρα που βρίσκονται στο νεφρό με αποτέλεσμα να τα διαπερνούν οι πρωτεϊνες που βρίσκονται στο πλάσμα του αίματος και φυσιολογικά δεν περνούν μέσω αυτών των φίλτρων. Όταν συμβεί αυτό, μη φυσιολογικές ποσότητες πρωτεΐνης μπορούν να ανιχνευτούν στον έλεγχο των ούρων. Αυτό είναι συχνά ένα πρώιμο σημείο νεφρικής νόσου.

Ποιος είναι ο παθοφυσιολογικός μηχανισμός της διαβητικής νεφροπάθειας;

          Η διαβητική νεφροπάθεια περιλαμβάνει μια πολύπλοκη αλληλεπίδραση μεταβολικών, αιμοδυναμικών και δομικών αλλαγών στο νεφρό. Η υπεργλυκαιμία, η υπέρταση και η δυσλιπιδαιμία είναι οι κύριοι μεταβολικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη και εξέλιξη της νόσου.

          Η υπεργλυκαιμία προκαλεί την ενεργοποίηση διαφόρων μεταβολικών οδών, όπως της πολυόλης, των τελικών προϊόντων προχωρημένης γλυκοζυλίωσης (AGEs) και της πρωτεϊνικής κινάσης C (PKC). Αυτές οι οδοί οδηγούν στη συσσώρευση ενδοκυτταρικών και εξωκυτταρικών ουσιών που προκαλούν οξειδωτικό στρες, φλεγμονή και ίνωση στο νεφρό.

          Η υπέρταση είναι ένας άλλος σημαντικός παράγοντας κινδύνου για τη διαβητική νεφροπάθεια. Η υψηλή αρτηριακή πίεση αυξάνει την ενδοσπειραματική πίεση, η οποία βλάπτει τον φραγμό της σπειραματικής διήθησης και προάγει την πρωτεϊνουρία. Επιπλέον, η υπέρταση προάγει το σχηματισμό ίνωσης στο νεφρικό διάμεσο, οδηγώντας σε χρόνια νεφρική βλάβη.

          Η δυσλιπιδαιμία είναι επίσης ένας παράγοντας που συμβάλλει στην ανάπτυξη της διαβητικής νεφροπάθειας. Τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων οδηγούν στη συσσώρευση λιπιδικών εναποθέσεων στα νεφρικά σωληνάρια, μειώνοντας τη λειτουργία τους και προάγοντας τη φλεγμονή και την ίνωση.

Με ποια κλινική σημειολογία μπορεί να εμφανιστεί η διαβητική νεφροπάθεια;

          Η διαβητική νεφροπάθεια συνήθως αναπτύσσεται σταδιακά για πολλά χρόνια και στα αρχικά της στάδια δεν εκδηλώσει κανένα εμφανές σημείο ή σύμπτωμα που να υποδεικνύει τη νόσο. Σε μεταγενέστερα στάδια, τα σημεία και τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Πρωτεϊνουρία: Το χαρακτηριστικό της διαβητικής νεφροπάθειας είναι η παρουσία πρωτεΐνης στα ούρα. Αυτό είναι ένα πρώιμο σημάδι νεφρικής βλάβης και συχνά ανιχνεύεται σε εξετάσεις ρουτίνας ούρων.
• Υπέρταση: Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι ένα κοινό εύρημα σε ασθενείς με διαβητική νεφροπάθεια και συμβάλλει στην εξέλιξη της νεφρικής βλάβης.
• Οίδημα: Το πρήξιμο των ποδιών, των αστραγάλων, των χεριών ή των ματιών είναι ένα κοινό σύμπτωμα της διαβητικής νεφροπάθειας λόγω της κατακράτησης υγρών στο σώμα.
• Κόπωση: Οι ασθενείς με προχωρημένη διαβητική νεφροπάθεια μπορεί να εμφανίσουν κόπωση λόγω αναιμίας και μεταβολικών διαταραχών.
• Μειωμένη παραγωγή ούρων: Καθώς η νεφρική λειτουργία μειώνεται, οι ασθενείς μπορεί να παράγουν λιγότερα ούρα από το συνηθισμένο.
• Ουραιμία: Η ουραιμία είναι μια κατάσταση που εμφανίζεται όταν τα νεφρά δεν είναι πλέον σε θέση να φιλτράρουν τις τοξίνες και τις βλαβερές ουσίες από το αίμα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ναυτία, εμετό, κνησμό και ψυχικές διαταραχές.

Ποια άλλα συμπτώματα μπορεί να εμφανίσει ο ασθενής με διαβητική νεφροπάθεια;

• Αιματουρία
• Αυξημένη ανάγκη για ούρηση (συχνοουρία/νυχτουρία)
• Μειωμένη ανάγκη για ινσουλίνη ή φάρμακο για τον διαβήτη
• Σύγχυση ή δυσκολία στη συγκέντρωση
• Δυσχέρεια στην αναπνοή
• Ανορεξία
• Επίμονος κνησμός ( φαγούρα)

Εξαιτίας των μη ορατών συμπτωμάτων στα αρχικά στάδια, είναι σημαντικό να γίνονται τακτικά εξετάσεις για διαβητική νεφροπάθεια μιας και ο έγκαιρος εντοπισμός είναι απόλυτα σημαντικός.

Πως γίνεται η διάγνωση της διαβητικής νεφροπάθειας;

Η διάγνωση της διαβητικής νεφροπάθειας περιλαμβάνει έναν συνδυασμό κλινικής αξιολόγησης, εργαστηριακών εξετάσεων και απεικονιστικών μελετών. Ένα λεπτομερές ατομικό ιστορικό και η φυσική εξέταση είναι απαραίτητα για τον εντοπισμό παραγόντων κινδύνου για νεφρική νόσο και για την ανίχνευση τυχόν σημείων νεφρικής βλάβης.

Ο εργαστηριακός έλεγχος πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής: κρεατινίνη ορού, άζωτο ουρίας αίματος (BUN) και αναλογία λευκωματίνης προς κρεατινίνη ούρων (UACR). Αυτοί είναι οι απαραίτητοι δείκτες και χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της νεφρικής λειτουργίας και της σοβαρότητας της πρωτεϊνουρίας. Απεικονιστικές μελέτες όπως υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση του μεγέθους και της δομής των νεφρών και για την ανίχνευση τυχόν ανωμαλιών, όπως κύστεις ή όγκους.

Ποια είναι η θεραπεία και η πρόγνωση της διαβητικής νεφροπάθειας;

Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη.

Για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος εμφάνισης διαβητικής νεφροπάθειας είναι σημαντικά τα ακόλουθα:

• Τακτικά ραντεβού για τον διαβήτη: Τα ετήσια – ή συχνότερα ραντεβού συνιστούνται για τη παρακολούθηση και τη σωστή διαχείριση του διαβήτη, ούτως ώστε να είναι ελεγχόμενη η διαβητική νεφροπάθεια, δηλαδή ο στόχος είναι η γλυκοζιωμένη αιμοσφαρίνη να είναι <7%
• Θεραπεία διαβήτη: Με την αποτελεσματική θεραπεία του διαβήτη, μπορεί να αποτραπεί ή να επιβραδυνθεί η διαβητική νεφροπάθεια.
• Έλεγχος υψηλής αρτηριακής πίεσης: Εάν ο ασθενής υποφέρει από υψηλή αρτηριακή πίεση ή άλλες καταστάσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο νεφρικής νόσου, πρέπει να συμβουλευτεί το γιατρό του ( η πίεση του ασθενούς πρέπει να είναι <130/80 mm Hg )
• Χορήγηση αντιπερτασικών φαρμάκων που μειώνουν τη λευκωματουρία όπως η αναστολείς του μετατρεπτικού ενζήμου ,ή οι αναστολείς υποδοχέα αγγειοθεσίνης II
• Μείωση των λιπιδίων με τη χορήγηση στατινών με στόχο η LDL <100
• Μειωμένη πρόσληψη ζωικής πρωτείνης με την διατροφή
• Διατήρηση υγιούς βάρους: To υγιές βάρος αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη πρόληψη κατά της νόσου.
• Καθημερινή Άσκηση: Η καθημερινή άσκηση θα συμβάλει στη γενικότερη βελτίωση της υγείας σας σε πολλούς τομείς, όπως και με τη διαβητική νεφροπάθεια.
• Διακοπή του καπνίσματος: Το κάπνισμα βλάπτει τους νεφρούς και επιδεινώσει την υπάρχουσα νεφρική βλάβη. Σε κάθε περίπτωση, σε όσους πάσχουν από κάποιου είδους διαβήτη, συνιστάται να συμβουλεύονται τακτικά τον γιατρό τους και να ελέγχουν συχνά τη λειτουργία των νεφρών τους καθώς επίσης να διατηρούν ένα υγιές τρόπο ζωής.