Οι λίθοι οξαλικού ασβεστίου αποτελούν το 80% των ουρολίθων και εντοπίζονται σε οποιοδήποτε σημείο στην ουροδόχο κύστη και σπάνια στον ουρητήρα.

Βασικές διατροφικές συστάσεις για την πρόληψη της νεφρολιθίασης

1. Πρόσληψη υγρών: συστήνεται η αυξημένη πρόσληψη νερού σε περιπτώσεις προδιάθεσης για νεφρολιθίαση με σκοπό την αραίωση των ούρων σε οξαλικά και την παραγωγή δύο λίτρων από ούρα την ημέρα. Μελέτες έδειξαν, οτι η καθημερινή κατανάλωση 2,5-3 λίτρων νερού μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου για νεφρολιθίαση σε ποσοστό 30-40%. Όσον αφορά την κατανάλωση υγρών, το νερό θεωρείται η καλύτερη επιλογή για την αποφυγή λίθων στα νεφρά. Ο καφές και το τσάι συστήνεται να καταναλώνονται με μέτρο, καθώς ναι μεν μειώνουν τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων, όμως περιέχουν και οξαλικά, τα οποία και αντεδείκνυνται σε περιπτώσεις ασθενών με ιστορικό λίθων οξαλικού ασβεστίου.
2. Τροφές πλούσιες σε ασβέστιο: στους ασθενείς με νεφρολιθίαση προτείνεται μέτρια πρόσληψη ασβεστίου, δηλαδή περίπου δύο ισοδύναμα γάλακτος την ημέρα. Δεν πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση ασβεστίου μέσω των τροφών, απεναντίας συστήνεται η μέτρια πρόσληψή του, διότι συνδέεται με τα οξαλικά των τροφών και βοηθάει στην αποφυγή σχηματισμού λίθων. Γι’ αυτό, εκτός από την ποσότητα, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και ο χρόνος πρόσληψής του, καθώς είναι προτιμότερο να λαμβάνεται μαζί με τα γεύματα.
3. Τροφές πλούσιες σε οξαλικά: οι περισσότερες πέτρες στα νεφρά αποτελούνται από οξαλικό ασβέστιο και τα αυξημένα επίπεδα οξαλικών στα ούρα αυξάνουν τον κίνδυνο για νεφρολιθίαση. Η περιεκτικότητα σε οξαλικά ποικίλλει και η κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε αυτά μπορεί να οδηγήσει σε υπερξαλουρία και στον σχηματισμό λίθων οξαλικού ασβεστίου. Γι’ αυτό, σε περιπτώσεις ασθενών με λίθους οξαλικού ασβεστίου συστήνεται μια διατροφή με τροφές με χαμηλή συγκέντρωση σε οξαλικά και αποφυγή τροφών με υψηλή συγκέντρωση όπως σπανάκι, μαϊντανό, παντζάρια, σοκολάτα.
4. Βιταμίνη C: η πρόσληψη ασκορβικού οξέος σε υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να οδηγήσει σε κίνδυνο λιθίασης από οξαλικό ασβέστιο, γι’ αυτό συστήνεται η αποφυγή λήψης συμπληρώματος βιταμίνης C σε μεγάλες συγκεντρώσεις και η μέτρια πρόσληψή της μέσω των τροφών.
5. Ζωικές πρωτεΐνες: η κατανάλωση τροφών ζωικής προέλευσης σχετίζεται θετικά με τον κίνδυνο νεφρολιθίασης, λόγω της αυξημένης απέκκρισης ασβεστίου και ουρικού οξέος από τα ούρα και τον σχηματισμό λίθων ασβεστίου. Έτσι, λοιπόν, συστήνεται μια διατροφή χαμηλή σε ζωικές πρωτεΐνες είτε μόνη της, είτε σε συνδυασμό με μείωση αλατιού και αύξηση των φυτικών ινών (φρούτα και λαχανικά).

Συμπερασματικά, η νεφρολιθίαση είναι μια πολυπαραγοντική διαταραχή, η οποία μπορεί να αποφευχθεί, αλλά και να αντιμετωπιστεί με την κατάλληλη διαιτητική αγωγή που θα ακολουθεί το άτομο που νοσεί ή έχει προδιάθεση για την εμφάνιση νεφρολιθίασης. Η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή, η οποία αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως πρότυπο διατροφής για την προαγωγή της υγείας, της ευεξίας και της μακροζωίας, έχει και προστατευτική δράση ενάντια σε πλήθος νοσημάτων όπως καρδιαγγειακά, σακχαρώδη διαβήτη, καρκίνο, μεταβολικό σύνδρομο.

Έτσι λοιπόν, και στην πρόληψη της νεφρολιθίασης, οι βασικές διαιτητικές συστάσεις για τη σύνθεση μιας παραδοσιακής μεσογειακής διατροφής περιλαμβάνουν:

• Αποφυγή υπερκατανάλωσης τροφίμων ζωικής προέλευσης (κρέας, λιπαρά ψάρια, αυγά)
• Αποφυγή τροφών με αυξημένη συγκέντρωση σε οξαλικά οξέα (σπανάκι, σοκολάτα, αμύγδαλα, παντζάρια, καρύδια, ακτινίδια)
• Μέτρια κατανάλωση αλατιού και αποφυγή αλατισμένων τροφών όπως παστά, καπνιστά, τυποποιημένα
• Αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών (φρούτα, λαχανικά, όσπρια)
• Μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων (μέχρι 2 ισοδύναμα ημερησίως)
• Αυξημένη κατανάλωση νερού
• Μέτρια κατανάλωση καφεΐνης και τεΐνης από αναψυκτικά, καφέ και τσάι.
• Διατήρηση του σωματικού βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα
• Μέτρια κατανάλωση σε αλκοολούχα ποτά
• Κατανάλωση τροφών με αντιοξειδωτικές ουσίες όπως βιταμίνη Ε και β-καροτίνη