Τι είναι η νεφρολογία και με τι ασχολείται ένας ειδικός νεφρολόγος;

Νεφρολογία είναι η ειδικότητα της ιατρικής, η οποία μελετάει τη λειτουργία των νεφρών καθώς και τις ποικίλες παθήσεις που οδηγούν στις διαταραχές της.

Νεφρολόγος είναι ο ειδικός γιατρός ο οποίος έχει εκπαιδευτεί και εξειδικευτεί στη διάγνωση και στη θεραπεία της παθολογίας των νεφρικών νόσων. Επίσης, αναλαμβάνει την παρακολούθηση των ασθενών που υποβάλλονται σε κάποια μέθοδο εξωνεφρική κάθαρσης ή έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού.  Ο νεφρολόγος μπορεί να δώσει οδηγίες για τη φαρμακευτικής αγωγή, τη διατροφή αλλά και τις συνήθειες του τρόπου ζωής ώστε μία νεφρική νόσος να προληφθεί ή και να παραμείνει σταθερή μετά την εκδήλωση της. Όπως είναι ευρέως γνωστό σήμερα, οι παθήσεις που αφορούν τις βλάβες στο καρδιαγγειακό σύστημα μπορεί να επηρεάσουν τη νεφρική λειτουργία σε βάθος χρόνου. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα δύο κύρια αίτια εκδήλωσης χρόνιας νεφρικής νόσου είναι η υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης. Οι ασθενείς που πάσχουν από αυτά τα νοσήματα είναι  χρήσιμο να παρακολουθούνται τακτικά ή να επισκέπτονται συμβουλευτικά ανά τακτά διαστήματα έναν ειδικό νεφρολόγο. 

Οι νεφροί επιτελούν σημαντικές λειτουργίες στο ανθρώπινο σώμα, η πιο σημαντική εκ των οποίων είναι να απομακρύνουν την περίσσεια του ύδατος και τις τοξικές ουσίες που είναι τα άχρηστα παράγωγα του μεταβολισμού. Είναι δύσκολο να το αναλογιστεί κανείς, αλλά σε μία μέρα αυτά τα πανίσχυρα “φίλτρα” καθαρίζουν περίπου 180 λίτρα αίματος! Αυτό δείχνει τον σπουδαίο ρόλο των νεφρών, οπότε δεν προκαλεί έκπληξη σε τι μπορεί να οδηγήσει η μείωση της λειτουργίας τους.

Πότε πρέπει να πάω στον  ειδικό νεφρολόγο;

Ο νεφρολόγος θα βοηθήσει τους ασθενείς που έχουν διάφορα προβλήματα με τη νεφρική τους λειτουργία. Βάσει κάποιων εργαστηριακών εξετάσεων και απεικονίσεων μπορεί ο νεφρολόγος να λάβει χρήσιμες πληροφορίες. Υπάρχουν ορισμένα συμπτώματα που υποδηλώνουν την ανάπτυξη μιας συγκεκριμένης νεφροπάθειας. Όταν αυτά εντοπιστούν, απαιτείται άμεση εκτίμηση από κάποιον ειδικό νεφρολόγο.

Αρχικά, είναι απαραίτητο να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα ακόλουθα σημεία και συμπτώματα, που υποδηλώνουν ύπαρξη κάποιας νεφροπάθειας:

• Συχνοουρία ή δυσουρία- οξύς πόνος κατά την ούρηση.
• Πόνος στο κάτω μέρος της οσφυϊκής χώρας (μέσης).
• Αλλαγή χρώματος και οσμής των ούρων (παρουσία μικροβίων στα ούρα).
• Οίδημα (πρήξιμο) σε ορισμένες περιοχές του σώματος (στα χέρια, τα πόδια, το πρόσωπο)
• Απότομη αύξηση της αρτηριακής πίεσης ή δυσχέρεια στη ρύθμιση της.
• Ακράτεια ούρων (μη ελεγχόμενη ενούρηση)
• Νυχτουρία

Η επίσκεψη σε έναν νεφρολόγο είναι επίσης χρήσιμη όταν ένα άτομο έχει:

• Διαταραχή του μεταβολισμού των λιπιδίων.
• Παρουσιάζει κάποια παθολογική τιμή στη γενική ανάλυση των ούρων ( όπως ιδιαίτερα αυξημένο επίπεδο πρωτεΐνης στα ούρα).
• Έχει υψηλή αρτηριακή πίεση.
• Πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη.

Πότε ένα παιδί χρειάζεται νεφρολογική εκτίμηση;

Όσον αφορά την παιδική ηλικία, ειδική αντιμετώπιση από νεφρολόγο χρειάζονται τα παιδιά που έχουν συγγενείς ανωμαλίες του ουροποιητικού συστήματος, παρουσιάζουν συχνές και υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις, παρουσιάζουν υπέρταση ή εμφανίζουν κάποια νόσο που είναι πιθανό να βλάψει τη νεφρική λειτουργία. Επίσης, η νυκτερινή ενούρηση ενός παιδιού που έφθασε στην ηλικία των 4 ετών, είναι λόγος επίσκεψης σε έναν παιδονεφρολόγο.

 Ο έλεγχος της ποσότητας των ούρων και των διαφόρων διαταραχών θα πρέπει να γίνεται από τους γονείς, έπειτα από την καθοδήγηση του παιδιάτρου.

Ποιος είναι ο έλεγχος που πρέπει να μου κάνει ο νεφρολόγος;

Η αξιολόγηση των εργαστηριακών εξετάσεων πραγματοποιείται σύμφωνα με το επίπεδο ουρίας, κρεατινίνης, ηλεκτρολυτών, C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP), την ανάλυση των ούρων. Με τη βοήθεια μιας συλλογής 24 ωρών ούρων, μπορούν να ληφθούν αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με το επίπεδο νεφρικής λειτουργίας και την απώλεια πρωτεϊνών, κάτι που παρατηρείται με πριν την εμφάνιση ορισμένων νεφρικών νόσων.

Μεταξύ άλλων ιατρικών εξετάσεων, συχνά ο νεφρολόγος θα παραπέμψει τον ασθενή για τις παρακάτω εξετάσεις, όταν αυτό είναι αναγκαίο:

• βιοχημική ανάλυση αίματος.
• υπερηχογράφημα των νεφρών, του ουροποιητικού συστήματος και των οργάνων της κάτω κοιλίας.
• υπολογιστική τομογραφία νεφρών (CT).
• Ακτινογραφική εξέταση των νεφρών- ουρητήρων- κύστεως (ΝΟΚ)
• Βιοψία νεφρού
• απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού των νεφρών (MRI)
• Σπινθηρογράφημα νεφρών
• αγγειογραφική εξέταση σε αγγειακές αλλοιώσεις των νεφρικών αρτηριών.
• Γενική ανάλυση ούρων και καλλιέργεια ούρων
• Βυθοσκόπηση- οφθαλμολογική εκτίμηση

Ο ίδιος ο νεφρολόγος καθορίζει την ανάγκη για τον ασθενή να κάνει εργαστηριακές εξετάσεις ανάλογα με τα συμπτώματα και τις ιδιαιτερότητες της πορείας της νεφροπάθειας. Σε κάθε μεμονωμένη περίπτωση, ο γιατρός θα επιλέξει τον κατάλληλο εξατομικευμένο έλεγχο για τη διάγνωση της νόσου, αφού έχει εξετάσει τον ασθενή και έχει λάβει λεπτομερές ιστορικό.