Ορισμοί

Τα φυσιολογικά σπειράματα των νεφρών μας δεν επιτρέπουν στις πρωτεΐνες (λευκώματα) του πλάσματος να διέλθουν και να περάσουν στα ούρα μας. Έτσι υπό φυσιολογικές συνθήκες, το λεύκωμα στα ούρα δεν ξεπερνάει  τα 150 mg/24ωρο για τους ενήλικες, ενώ για τα παιδιά αυτή η τιμή είναι <4mg /m2/ώρα ή <100mg/m2/24ωρο. Από αυτή την ποσότητα, μόνο τα 20mg/m2/24ωρο είναι αλβουμίνη (λευκωματίνη) και τα υπόλοιπα είναι βλεννοπρωτεϊνες Tamm-Horsfall και ανοσοσφαιρίνες.

Ως μικρολευκωματινουρία ορίζεται η αποβολή στα ούρα 30-300 mg λευκωματίνης/24ωρο και αποτελεί πρώιμο δείκτη διαβητικής νεφροπάθειας και αυξημένου καρδιαγγειακού κινδύνου.

Στις περιπτώσεις που το λεύκωμα των ούρων ξεπερνάει τα 3,5 gr/24ωρο, έχουμε το λεγόμενο «νεφρωσικό σύνδρομο», που παρουσιάζει χαρακτηριστική κλινική εικόνα με ζυμώδη οιδήματα στα κάτω άκρα. Το σύνδρομο αυτό είναι η εκδήλωση κάποιας υποκείμενης νεφρολογικής διαταραχής  που χρήζει άμεσης νεφρολογικής εκτίμησης, διερεύνησης και έγκαιρης αντιμετώπισης.

Παράγοντες που αυξάνουν παροδικά τη λευκωματουρία είναι η άσκηση, η παρατεταμένη ορθοστασία, η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, οι σπασμοί έπειτα από μία επιληπτική κρίση, η ουρολοίμωξη και οι οξείες εμπύρετες λοιμώξεις.

Γιατί είναι σημαντική η ανίχνευση της λευκωματουρίας;

Η μικρο-λευκωματινουρία σχετίζεται με αύξηση του κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα σε διαβητικούς ή υπερτασικούς ασθενείς, ενώ η λευκωματουρία αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για την εξέλιξη της νεφρικής νόσου και δεν αποτελεί απλά ένα δείκτη σπειραματικής δυσλειτουργίας. Πιο συγκεκριμένα, η λευκωματουρία μη νεφρωσικού επιπέδου <3,5gr/24ωρο, σχετίζεται με μικρότερο κίνδυνο για εξέλιξη σε νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου σε σύγκριση με τη νεφρωσικού επιπέδου. Ασθενείς που παρουσιάζουν επίμονη λευκωματουρία >1gr/ 24ωρο είναι πιο πιθανό να προχωρήσουν σε ΧΝΝ τελικού σταδίου και να χρειάζονται θεραπεία με αιμοκάθαρση.

Η μικρο-λευκωματινουρία που διαπιστώνεται στο 5-40% των υπερτασικών χωρίς νεφρική ανεπάρκεια ή διαβήτη, όχι σπάνια μπορεί να προχωρήσει σε έκδηλη λευκωματουρία (μακρο-λευκωματινουρία) και να οδηγήσει πολλούς ασθενείς (10-50%) σε νεφροπάθεια τελικού σταδίου.

Ακόμη και τα επίπεδα λευκωματινουρίας κάτω από το όριο της μικρολευκωματινουρίας, που αποκαλούνται «υψηλό φυσιολογικό» φαίνεται να σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα. Επομένως, είναι επιθυμητή η μείωση της αποβολής των λευκωμάτων στα ούρα ή και η εξαφάνιση τους.

Τι συμπτώματα μπορεί να έχει κάποιος με λευκωματουρία;

Η λευκωματουρία, ειδικά στα πρώτα στάδια δεν δίνει κανένα σύμπτωμα.

Οι ασθενείς που έχουν σημαντικού βαθμού λευκωματουρία παρατηρούν ότι τα ούρα τους αφρίζουν πολύ ( το περιγράφουν χαρακτηριστικά σαν τον αφρό που δημιουργεί η μπύρα στο ποτήρι, πυκνό και παραμένει για κάποια ώρα αφού ουρήσουν). Όταν η λευκωματουρία είναι βαριά, οι ασθενείς παρουσιάζουν οιδήματα κυρίως στα πόδια, κοιλιακό άλγος, ακόμα και δύσπνοια.

Ποια νοσήματα μπορούν να προκαλέσουν λευκωματουρία;

Σαγχαρώδης διαβήτης

Υπέρταση

Σπειραματονεφρίτιδες

Καρδιακή ανεπάρκεια

Αμυλοείδωση

Αγγειίτιδες

Πολλαπλό μυέλωμα

Νόσοι του συνδετικού ιστού

Με ποιους τρόπους μπορώ να διαπιστώσω αν έχω λευκωματουρία;

Dipstick ούρων: εύκολο στη χρήση (στον χώρου του ιατρείου), δεν ανιχνεύει της ανοσοσφαιρίνες που είναι παρούσες στα ούρα σε κάποια νοσήματα, παρουσιάζει χαμηλή ευαισθησία σαν μέθοδος και συστήνεται η επιβεβαίωση της ύπαρξης ή μη λευκωματουρίας και με συλλογή ούρων 24ώρου.

Λόγος λευκωματίνης προς κρεατινίνη σε τυχαίο δείγμα ούρων: εύκολο στη διενέργεια, ειδικά για όσους ασθενείς δεν μπορούν να κάνουν συλλογή ούρων 24ώρου. Περισσότερο αξιόπιστο το πρωϊνό δείγμα ως τυχαίο δείγμα ούρων. Ο φυσιολογικός λόγος είναι αρκετός για να αποκλείσει την παθολογική λευκωματουρία, ενώ ένας αυξημένος πρέπει να επιβεβαιώνεται με ποσοτικό προσδιορισμό λευκωμάτων σε συλλογή ούρων 24ώρου. Δεν χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση των επιπέδων λευκωματουρίας σε ασθενείς που έχουν ήδη διάγνωση και λαμβάνουν θεραπεία.

Λεύκωμα ούρων 24ώρου: η καλύτερη μέθοδος για την εκτίμηση και διάγνωση της λευκωματουρίας. Μετράει όλα τα λευκώματα και όχι μόνο την αλβουμίνη των ούρων. Είναι σημαντικό οι ασθενείς να ακολουθήσουν τις οδηγίες ώστε να έχουμε ένα αξιόπιστο αποτέλεσμα.

Θολερομετρικές δοκιμασίες: ανιχνεύει όλα τα είδη λευκωμάτων στα ούρα, όχι μόνο την αλβουμίνη. Χρήσιμες για τη διάγνωση του πολλαπλού μυελώματος, όπου έχουμε αποβολή ανοσοσφαιρινών ελαφρών αλύσων ( που δεν ανιχνεύονται με το dipstick)